Mobbing w pracy jest zjawiskiem niezwykle szkodliwym, które może drastycznie wpływać na życie zawodowe, jak i prywatne osób, które go doświadczają. Niestety, wciąż zdarza się, że ofiary mobbingu długo zwlekają z reakcją, często z obawy przed utratą pracy lub pogorszeniem relacji z przełożonymi czy współpracownikami. Kluczowe jest jednak, aby zrozumieć, czym jest mobbing, jak go rozpoznać i co można zrobić, aby się przed nim bronić.

Czym jest mobbing w pracy?

Zgodnie z Kodeksem pracy, mobbing to uporczywe i długotrwałe nękanie lub zastraszanie pracownika, które ma na celu wywołanie zaniżonej samooceny, ośmieszenie, poniżenie lub odizolowanie go w środowisku zawodowym. Mobbing może przybierać różne formy: od agresywnych uwag, przez wyśmiewanie i zniesławienie, aż po bardziej subtelne działania, takie jak ignorowanie czy izolowanie pracownika. Może to być proces powolny, stopniowo narastający – często zaczyna się od drobnych docinek, by z czasem przerodzić się w stały element relacji pracownika z mobberem.

Warto zaznaczyć, że mobbing nie dotyczy wyłącznie relacji na linii przełożony–podwładny. Może występować zarówno w układzie pionowym, kiedy agresorem jest osoba zajmująca wyższe stanowisko, jak i w układzie poziomym, gdzie mobberami bywają współpracownicy na równorzędnych stanowiskach. Niezależnie od hierarchii, wszelkie formy mobbingu są nielegalne i nie powinny być tolerowane.

Jak rozpoznać mobbing w pracy?

Mobbing ma kilka typowych cech, które pomagają go odróżnić od zwykłych nieporozumień czy incydentalnych konfliktów w miejscu pracy. Poniżej przedstawiam najczęstsze przejawy mobbingu:

1. Stała krytyka i deprecjonowanie umiejętności – Pracownik staje się obiektem nieustannej, zwykle nieuzasadnionej krytyki. Jego kompetencje są regularnie podważane, nawet jeśli faktyczna jakość jego pracy nie daje do tego podstaw. Często towarzyszy temu przypisywanie mu błędów, za które nie jest odpowiedzialny.
2. Izolacja w zespole – Mobberzy często stosują taktykę „wykluczenia” – unikają kontaktu z osobą mobbingowaną, nie dzielą się z nią informacjami, które są kluczowe do efektywnego wykonywania zadań, lub też celowo pomijają ją w spotkaniach zespołowych.
3. Ośmieszanie i poniżanie – Zdarza się, że mobberzy ośmieszają ofiarę przy innych pracownikach, wytykając jej błędy w sposób publiczny. Pracownik może być wyśmiewany za wygląd, sposób mówienia czy styl bycia. Jest to forma mobbingu, która może mocno wpłynąć na poczucie własnej wartości.
4. Groźby i szantaż – Mobberzy niekiedy stosują groźby dotyczące np. zwolnienia z pracy lub odebrania premii, aby wymusić na pracowniku określone zachowania lub decyzje.
5. Zlecanie poniżających lub bezsensownych zadań – Innym typowym objawem mobbingu jest zlecanie pracownikowi zadań, które są poniżej jego kwalifikacji lub całkowicie pozbawione sensu. Ma to na celu jego upokorzenie i wywołanie wrażenia, że nie jest potrzebny w firmie.
6. Ignorowanie – W niektórych przypadkach mobbing przybiera formę ostentacyjnego ignorowania pracownika. Przykładem może być sytuacja, gdy przełożony nie odpowiada na pytania pracownika lub go całkowicie ignoruje.
7. Rozsiewanie plotek – Kolejną metodą stosowaną przez mobberów jest rozpowszechnianie nieprawdziwych, szkodliwych informacji na temat ofiary. Może to prowadzić do znacznego pogorszenia relacji pracownika z zespołem.

Jakie są skutki mobbingu?

Mobbing w pracy może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych i psychologicznych. Najczęściej pojawiające się skutki to:

• Spadek samooceny – Ciągła krytyka i brak wsparcia mogą powodować, że ofiara zaczyna wątpić w swoje umiejętności i wartość.
• Stres i wypalenie zawodowe – Długotrwały mobbing powoduje wzrost poziomu stresu, który z czasem może prowadzić do wypalenia zawodowego.
• Problemy zdrowotne – U osób dotkniętych mobbingiem mogą pojawić się problemy zdrowotne takie jak bezsenność, bóle głowy, problemy żołądkowe, a w skrajnych przypadkach nawet depresja.
• Problemy w życiu prywatnym – Stres wywołany mobbingiem nie pozostaje bez wpływu na życie osobiste. Konflikty i problemy w pracy mogą odbijać się na relacjach rodzinnych, co z kolei pogłębia trudności emocjonalne.

Jak bronić się przed mobbingiem?

1. Notuj sytuacje – Najważniejsze jest, aby regularnie dokumentować wszelkie sytuacje, które mogą wskazywać na mobbing. Zapisuj daty, godziny oraz szczegóły każdego incydentu. Możesz również zachować kopie e-maili, które mogą służyć jako dowód mobbingu.
2. Zgłoś mobbing przełożonym lub działowi HR – Jeśli to możliwe, zgłoś swoje obawy bezpośredniemu przełożonemu lub działowi HR. Warto pamiętać, że pracodawca ma obowiązek przeciwdziałać mobbingowi i zapewniać pracownikom bezpieczne środowisko pracy.
3. Zasięgnij porady prawnej – W przypadku poważnych sytuacji mobbingowych warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie pracy. Prawnik pomoże w określeniu, jakie kroki można podjąć oraz jakie dowody będą niezbędne do wniesienia sprawy do sądu.
4. Zgłoś sprawę do Inspekcji Pracy – Jeśli zgłoszenie mobbingu w firmie nie przyniosło efektów, można zwrócić się do Państwowej Inspekcji Pracy lub do organizacji zajmujących się pomocą osobom mobbingowanym. W ostateczności można również skierować sprawę do sądu pracy.
5. Szukaj wsparcia – Warto otwarcie rozmawiać o swoich problemach z osobami, którym ufasz. Czasami psycholog lub terapeuta może pomóc przejść przez trudny okres i opracować strategię radzenia sobie z mobbingiem.

Prewencja mobbingu – rola pracodawcy

Przeciwdziałanie mobbingowi jest jednym z podstawowych obowiązków każdego pracodawcy. W praktyce oznacza to wdrożenie polityki antymobbingowej oraz organizowanie szkoleń dla pracowników i kadry zarządzającej. Pracodawcy powinni stworzyć atmosferę, w której pracownicy nie boją się zgłaszać wszelkich nieprawidłowości oraz zapewnić, że każdy przypadek będzie dokładnie analizowany.

Uwaga! Jeśli jesteś ofiarą mobbingu i potrzebujesz wsparcia psychicznego, możesz uzyskać pomoc, dzwoniąc na całodobową infolinię: 800 70 2222 lub za pośrednictwem strony: https://centrumwsparcia.pl/.

Podsumowanie

Mobbing w pracy to zjawisko, które może mieć ogromne konsekwencje dla zdrowia i psychiki ofiary. Odpowiednie rozpoznanie sytuacji oraz podjęcie właściwych kroków mogą pomóc w radzeniu sobie z tym problemem. Pamiętajmy, że nikt nie powinien być zmuszony do znoszenia przemocowych zachowań w miejscu pracy – prawo stoi po stronie ofiar mobbingu. Warto więc być świadomym swoich praw i nie bać się ich egzekwować.

Interesujesz się marketingiem, zarządzasz zespołem kreatywnym, prowadzisz firmę, a może zwyczajnie podobają Ci się moje wpisy? Zapraszam na moje kanały w social mediach: 
Facebook I Instagram I LinkedIn I YouTube.
Codzienna (prawie codzienna) dawka, wiedzy, ciekawostek i reklam!

Dzięki wieloletniemu doświadczeniu w PR i marketingu oraz praktycznej wiedzy z zakresu zarządzania mediami społecznościowymi, pomogę Ci stworzyć branding, który przyciągnie uwagę odbiorców i zwiększy zaangażowanie. Razem opracujemy wartościowy content, który wzmocni wizerunek Twojej marki i przyciągnie nowych klientów. Nie czekaj – odwiedź moją stronę i zobacz, jak możemy wspólnie rozwijać Twoją obecność w social media!